NOLA SARTZEN DA ZELULAN?
Birusak gure zelulen barruan duen jarduera-mekanismoa, molekularki %100 identifikatuta ez dagoen arren, bilgarria duen birusaren ohiko ereduari jarratzen dio.
1.Adsortzioa. Birusa zelula ostalariarekin elkartu eta bere material genetikoa sartzen du. Birus bakoitza oso espezifikoa da eta zelula mota jakin bat bakarrik kutsatzen dute. SARS-CoV-2 proteinaren kasuan, ACE-2 proteinarekin bat egiten du. Proteina hori giza gorputzeko zenbait ehunetan dago, bereziki ahoko mukosan, gure organismoan sartzeko bide nagusitzat hartzen baita.
2.Sarpena. Birus horien mintza zelula-mintzaren izaera berekoa denez, mintzen fusioa gerta daiteke, eta kapside hutsa sartzen da. Edo endozitosiagatik sar daiteke, eta birusaren bildua lisosomarekin fusionatzen da.Horrela, kapside birikoko proteina zelula mintzeko proteina hartzailearekin (ACE-2) lotzen da.
3.Dekapsidazioa. Material genetikoa zitoplasman aske geratzen da, proteina birikoak degradatzen dituzten hainbat entzimen bidez.
4.Sintesia eta erreplikazioa. SARS-CoV-2 kodean, ARN birusa denez, fase hori zitoplasman gertatzen da. Birusak makina zelularrak erabiltzen ditu RNAren erreplikaziorako (kopiak sortzeko) eta aipatu ditugun 4 proteinen sintesirako. ARN genomikoak 5’ txano metilatudun amaiera du, poliadenilatua, beste aldea, berriz, 3' muturra ostalariaren RNA mezulariaren antzekoa da. Horri esker, RNA erribosometara itsasten da itzultzeko. Koronabirusek, gainera, erreplikasa izeneko proteina bat dute, bere genoman kodetua, eta, hala, RNA birala ostalariaren beraren makineriarekin itzul daiteke.Ezaugarri honi eskererribosomei atxikitzen zaio tradukziorako. ARNaren genoma erreplikatu egiten da eta poliproteina luze bat osatzen da (proteina kate luze bat). COVID-19ak proteinak banandu ditzakeen proteina ez-estrukturala sortzen du, hau modu erraza da ahalik eta gen kopuru gehien ekoizteko nukleotido gutxi erabiliz.
5.Mihiztatzea. Une honetan, zelula birusaren RNAren kopiaz eta zitoplasman flotatzen ari diren proteinez beteta dago. Zenbait mekanismoren bidez, proteina horiek elkartu egiten dira, eta barruan RNA biralaren kopia bat uzten dute.
6.Askatzea. Exozitosi-mekanismoen bidez, mintzak inguratzen laguntzen die. Hau da, kutsatu duten zelula-mintzetik dator birusaren mintza. Exozitosiaren aurretik, birusak bere proteinak zelula-mintzean sartu ditu exozitosi hori gertatuko den eremuan.
